„ყველა ადამიანი არამზადა როდია,“ – უთხრა ფაშისტებს ადამიანმა, რომელიც ბავშვებთან ერთად შევიდა გაზის კამერაში.
ეს იყო იანუშ კორჩაკი. პოლონელი მწერალი, პედაგოგი და ექიმი. მან სამჯერ თქვა უარი საკუთარი სიცოცხლის ხსნაზე.
პირველად ეს მოხდა, როცა იანუშმა მიიღო პოლონეთში დარჩენის გადაწყვეტილება ქვეყნის ოკუპაციამდე ცოტა ხნით ადრე, იმისათვის, რომ არ დაეტოვებინა „ობოლთა სახლი“ ბედის ანაბარა ფაშისტებთან მოსალოდნელი ომის წინ.
მეორედ ეს მოხდა მაშინ, როცა მან უარი თქვა ვარშავის გეტოდან გაქცევაზე, ხოლო მესამედ იანუშმა უარი თქვა თავისი თავის გადარჩენაზე მაშინ, როცა „ობოლთა სახლის“ ყველა მკვიდრი საკონცენტრაციო ბანაკში მიმავალ მატარებელში ავიდა.
ამ დროს კორჩაკთან მივიდა ესესის ოფიცერი და ჰკითხა: „ეს თქვენ დაწერეთ ‘მეფე მათეუში’? წაკითხული მაქვს ეს წიგნი ბავშვობაში. კარგი წიგნია. თავისუფალი ხართ.“ – „და ბავშვები?“ – იკითხა იანუშმა. „ბავშვები გაემგზავრებიან, მაგრამ თქვენ შეგიძლიათ ვაგონის დატოვება.“ – მიუგო ოფიცერმა. „არა, ცდებით, არ შემიძლია. ყველა ადამიანი როდია არამზადა,“ – ასეთი იყო კორჩაკის პასუხი. რამდენიმე დღის შემდეგ იანუშ კორჩაკი ბავშვებთან ერთად შევიდა გაზის კამერაში. სიკვდილისკენ მიმავალ გზაზე კორჩაკს ხელში ეჭირა ორი ყველაზე პატარა ბავშვი და ზღაპარს უყვებოდა მათ, პატარებს, რომლებსაც ეჭვიც კი არ ჰქონდათ იმაზე, რა ელოდათ წინ…